ผลของโลกหมุน

⭕️ จากเรื่องการหมุนของพายุที่เวียนซ้ายในซีกโลกเหนือ เนื่องจากการเป๋ขวาของวัตถุ และเวียนกลับกันในซีกโลกใต้ อันเนื่องมาจากการหมุนรอบตัวเองของโลก ที่เรียกว่า “ผลของ โคริออลิส” นำมาซึ่งคำถามกึ่งแซวกันเล่นจากเพื่อนฝูงว่า …

“เวลายิงสไนเปอร์ คงต้องมีการปรับแก้มุมยิงบ้างเล็กน้อยไหมครับ หรือ effect น้อยมาก เมื่อเทียบความเร็วกระสุน”

ครับ ดูเหมือนคำถามเล่นๆ แต่ฝรั่งเขาทำจริงจังมากครับ

ทำในที่นี้คือ การทำคู่มือสำหรับพลซุ่มยิง หรือ สไนเปอร์ มีรหัสตัวเลขยังกับชื่อหลักสูตรที่จัดอบรมกันเลย คือ …

“การซุ่มยิง 101 ตอนที่ 73 – ผลกระทบของ โคริออลิส ที่มีต่อกระสุนปืนไรเฟิล”

(SNIPER 101 Part 73 – Coriolis Effects on Rifle Bullets)

ใครอยากดู ลองเข้าไปในยูทูป แล้วพิมพ์โค้ดว่า “hiRaP8qxqa4” ได้เลยครับ

ในนั้นเขาได้กล่าวถึง chart หรือตารางในการปรับแก้มุมยิงละเอียดยิบ เช่น ระยะห่างของเป้า รวมทั้งสิ่งที่มีผลต่อความหนาแน่นของอากาศ คืออุณหภูมิด้วย ละเอียดไหมล่ะ

แต่ประเด็นหลักที่จะพูดถึงก็คือ การปรับแก้มุมยิง อันเนื่องมาจากการหมุนของโลก ซึ่งในยูทูปนี้เรียกผลกระทบนี้รวมกันว่า “โคริออลิส” คือเรียกคลุมไปหมด

อันที่จริงนั้น โคริออลิส มีผลในแนวนอนเท่านั้น คือ เป๋ขวา ในซีกโลกเหนือ และเป๋ซ้ายในซีกโลกใต้ และมีผลมากเมื่อเข้าใกล้ขั้วโลก ส่วนบริเวณ เส้นศูนย์สูตร แทบไม่มีผลเลย

ส่วนการเป๋อีกอย่าง เป็นการเป๋ในแนวตั้ง คนบรรยายคงเห็นว่ามันเป็นผลจากการหมุนของโลกเหมือนกันจึงเรียกรวมกันไปว่าเป็นผลกระทบแบบโคริออลิส ไปด้วย

ความจริงก็คือผลกระทบนี้มีชื่ออีกอย่างหนึ่ง ซึ่งผมไม่รู้จะเขียนเป็นภาษาไทยยังไงว่า “Eötvös effect”

และมันแตกต่างจาก “Coriolis effect” แบบหน้ามือเป็นหลังเท้าเลยทีเดียว หนักกว่าหลังมืออีก นั่นคือ …

• “Eötvös” มีผลแนวตั้ง และมีผลมากที่เส้นศูนย์สูตร ไม่มีผลเลยที่ขั้วโลก เมื่อเล็งทางตะวันออกจะเงยขึ้น (เป๋ขึ้น) เมื่อเล็งทางตะวันตกจะกดต่ำลง (เป๋ลง) และจะไม่มีผลเมื่อเล็งทางเหนือหรือใต้

• “Coriolis” มีผลแนวนอน มีผลมากที่ขั้วโลก และจะไม่มีผลเลยที่เส้นศูนย์สูตร และจะมีในการเล็งทุกทิศ ไม่ว่าจะเป็นเหนือใต้ออกตก ที่ทำให้เป๋ขวาในซีกโลกเหนือ และเป๋ซ้ายในซีกโลกใต้

ในเชิงฟิสิกส์ “Coriolis” อธิบายได้ด้วยความเฉื่อย (inertia) ทำให้เกิดแรงเสมือนนี้ขึ้นมา

ส่วน “Eötvös” อธิบายได้ด้วยแรงหนีศูนย์กลาง อันเป็นแรงเสมือนของวัตถุที่มีมากขึ้นเมื่อมันวิ่งเร็วเป็นวงกลมเร็วขึ้น

ลองนึกถึงการใช้ยาง (จะยืดได้ยาวได้เมื่อมีแรงดึงมากขึ้น) เอามาผูกกระป๋องแล้วเหวี่ยง หมุนเป็นวงกลม จะสังเกตได้ว่า ถ้าหมุนเร็วขึ้น วงกลมจะโตขึ้น เสมือนว่ามีแรงหนีศูนย์กลางมากขึ้น

วัตถุวางนิ่งที่ผิวโลก จะมีแรงดึงดูดของโลกอยู่ค่าหนึ่ง แต่ในความเป็นจริง วัตถุนั้นไม่ได้อยู่นิ่ง แต่กำลังเคลื่อนที่เป็นวงกลมไปพร้อมๆกับผิวโลก จากทิศตะวันตกไปทิศตะวันออก ถ้าอยู่ที่เส้นศูนย์สูตร ก็จะเคลื่อนที่เร็วมาก ถึง 465 เมตรต่อวินาที หรือ 1,674 กิโลเมตรต่อชั่วโมง ทีเดียว (ถ้าเครื่องบินลำไหนบินไปทางทิศตะวันตกด้วยความเร็วเท่านี้ จะเห็นดวงอาทิตย์ลอยนิ่งอยู่กับที่)

ดังนั้น กระสุนปืนก่อนยิง มันเคลื่อนที่ไปตามผิวโลกด้วยความเร็วสูงอยู่แล้ว ถ้าเล็งปืนไปทางทิศตะวันออก ความเร็วของกระสุนจะได้แถมบวกกับความเร็วผิวโลก ทำให้มันมีวงโคจรที่มีรัศมีมากกว่าเดิม นั่นคือ กระสุนปืนจะเหินขึ้นสูง เหมือนกับน้ำหนักกระสุนเบาลง

ในทางกลับกัน ถ้าเล็งปืนไปทางทิศตะวันตก ลูกกระสุนจะช้าลง เนื่องจากถูกหักด้วยความเร็วของผิวโลก เหมือนจะมีน้ำหนักมากขึ้น และตกพื้นโลกเร็วขึ้น วิถีกระสุนจึงเหมือนถูกกดต่ำลง

ก็คงตอบคำถามได้นะครับว่า พวกพลซุ่มยิงหรือ สไนเปอร์ ต้องเล็งเผื่อ ซ้าย-ขวา บน-ล่าง อย่างไรแล้วนะครับ

และคราวนี้ คงจะนึกกันออกนะครับว่าทำไม สหรัฐอเมริกา จึงตั้งฐานยิงจรวด ที่ แหลม Canaveral รัฐฟลอริดา ซึ่งอยู่ตะวันออกสุด เพราะการเล็งจรวดเอียงไปทางตะวันออกจะได้เหินขึ้นฟ้า ออกสู่อวกาศได้ง่ายๆ เนื่องจากมีความเร็วจากการหมุนของโลกมาเสริม มีปัญหาก็ตกลงกลางทะเล ถ้าไปยิงจรวดแถบตะวันตก ริมมหาสมุทรแปซิฟิกแถวแคลิฟอร์เนีย คงยุ่งถ้าจะเล็งทางตะวันออก เพราะหากมีปัญหาจะตกลงบนแผ่นดินลงบ้านผู้คน แต่ถ้าจะไปทางมหาสมุทรก็ต้องเล็งทิศตะวันตก จรวดจะช้าลง เพราะความเร็วลดลงเนื่องจากมีความเร็วจากการหมุนของโลกมาหักออก

การแข่งพุ่งหอกแหลนหลาว เขามีแต่วิ่งไปข้างหน้าแล้วพุ่ง ไม่มีใครวิ่งถอยหลังแล้วพุ่งหรอก – จริงไหมครับ ๏๛

… @_@ …
วัชระ นูมหันต์
2021-12-05

Ref: https://en.m.wikipedia.org/wiki/Eötvös_effect
All Rights Reserved ©